niedziela, 18 marca 2018

Wartosław, śladami lat minionych

Jedni twierdzą, że naszym życiem rządzi przypadek, drudzy twierdzą że nasz los z góry został już ustalony. Dziś spakowałem aparat i chciałem wraz z Guzik Fotografia jechać do Chrzypska Małego zobaczyć stary most kolejowy. Coś jednak mnie tknęło i zamiast tam pojechaliśmy do Wartosławia k.Wronek. Pamiętałem, że 4 lata temu przeprawiałem się przy pomocy promu przez Wartę do Chojna - od taka ciekawostka, nic odkrywczego - a jednak! Niemal przy samym miejscu cumowania promu znajdowała się tablica informacyjna. Informacje które były na niej zawarte szczerze nas zdziwiły, niby mała, przeciętna niczym się nie wyróżniająca na tle innych okolicznych miejscowości wioska. Zrobiliśmy zdjęcia mapki na której znajdowały się informacje na temat historii Wartosławia. I tak przez jedno popołudnie odnaleźliśmy stary cmentarz ewangelicki który kilka lat temu został częściowo zrekonstruowany gdyż ząb czasu mocno go nadgryzł. Następnie ruszyliśmy poszukiwać ostatnich elementów które pozostały po jednym z trzech młynów. Kiedy już spróchniałe belki zostały sfotografowane trafiliśmy na osłonięte przez drzewa i zarośla wzgórze które było niegdyś cmentarzem żydowskim na którym zachowały się ostatnie dwie kamienne macewy. Natrafiliśmy też na współczesny cmentarz katolicki gdzie znajdują się groby okolicznych Powstańców Wielkopolskich. Po powrocie zaczęliśmy szukać informacji na temat miejscowości w internecie. O to jedna z nich: Obecna nazwa miejscowości pochodzi od nazwy rzeki Warty. Od 1781r. Wartosław był miastem prywatnym, z prawami miejskimi, powstałym na gruntach biezdrowskich, należących do starosty babimojskiego i sędziego poznańskiego Łukasza Bnińskiego. Miasto liczące w 1793 r. 579 mieszkańców rozwijało się dzięki sukiennictwu – funkcjonowała tu manufaktura sukiennicza z 20 warsztatami. Ponadto działały tu 3 wiatraki, dwie cegielnie, garbarnia i mydlarnia. Wprowadzenie barier celnych na wyroby sukiennicze przez władze rosyjskie spowodowało upadek dobrze rozwijającego się miasta, co w rezultacie doprowadziło w poł. XIX w. do utraty praw miejskich. We wsi znajduje się wiele cennych zabytków dla gminy Wronki m.in. późnobarokowy kościół katolicki p.w. Świętej Trójcy i św. Łukasza z 1785 r., neogotycki poewangelicki kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1854 r., z którym sąsiaduje budynek dawnej pastorówki, 61 domów mieszkalnych wraz z budynkami gospodarczymi z XIX w. Wartosław jest wsią o krótkiej, ale ciekawej, wielokulturowej historii. Wartosław (lub dawna niemiecka nazwa Neubrück) powstał jako miasto i leżał na ważnym trakcie handlowym. Do zasiedlenia miasta, jego założyciel ściągał Niemców (w początkowym okresie istnienia miasta stanowili większość mieszkańców). Znaczną część stanowili również Żydzi i Polacy. Każda z narodowości miała w miejscowości swój kościół (zbór, dom modlitwy) i cmentarz, które – za wyjątkiem mojżeszowego domu modlitwy - przetrwały do naszych czasów i są pielęgnowane przez mieszkańców wsi. Fakt przetrwania tych obiektów w dobrym stanie, wyróżnia Wartosław spośród innych miejscowości w regionie.